Tiroid

TİROİD BELİRTİLERİ

Tiroid belirtileri, hasta tarafından farkedilenler ve hekim tarafından farkedilenler olmak üzere ikiye ayrılır.

• Hasta tarafından farkedilen tiroid belirtileri, boyunda ele gelen bir şişlik, ses kısıklığı, çabuk sinirlenme, halsizlik, ellerde titreme, sıcağa ve soğuğa karşı tahammülsüzlük olabilir.
• Hekim tarafından farkedilen tiroid bezi hastalığını düşündüren belirtiler ise, muayenede boyunda bir nodül veya lenf bezi tespiti ile kan analizinde tiroid hormonlarında görülen azalma veya artışlardır.

ACABA KANSER MİYİM?

Tiroid ile ilgili olarak hastaların aklına ilk gelen kanser şüphesidir. Ancak başlangıçta söylemek gerekirse, bu oran çok düşük bir olasılıktır.

TİROİD BEZİ NEREDEDİR?

Tiroid bezi boyunda, orta kısımda, nefes borusunun hemen önünde bulunur. Normalde ele gelen bir bez değildir. Ele gelmesi durumunda tiroid bezinin büyüdüğü düşünülür. Tiroid anatomisi resimde de görüldüğü gibi, damarsal yapılardan zengin bir bezdir. Etrafında bir zarı mevcuttur ve bu zar altındaki nefes borusundan ve üzerindeki boyun derisi ve yağ dokusundan ayrımını sağlar.

TİROİD HASTALIĞI İLAÇ İLE TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?

Günümüzde aşırı çalışması yada az çalışması durumunda tiroid bezi ilaç ile tedavi edilmektedir.

Tiroid ilaçları, eğer tiroid bezi az çalışıyor ise, genellikle günde 1 defa, kahvaltıdan yarım saat kadar önce alınmalıdır. Tiroid ilacı alındıktan sonra yarım saat bir şey yenmemelidir. Aksi takdirde, ilacın etkisi azalabilir.

TİROİD MUAYENESİ NASIL YAPILIR?

Tiroid muayenesi, hasta oturuyorken, hekim hastanın başının arkasında durur ve her iki elinin 2.3. ve 4. parmakları ile, boyun orta hatta bulunan tiroid bezinin değerlendirmesi ile yapılır. Bu muayenede bezin büyük olması, içinde nodül olması, sertliği, etrafa yapışıklığı gibi bulgulara bakılır.

TİROİD AMELİYATI 

• Tiroid ameliyatı iki sebepten yapılır. Ya tiroid bezi aşırı çalışıyordur ve bu hipertiroidi tablosu ilaç ile düzeltilememektedir, ameliyat hasta için son çaredir. Yada, tiroid bezindeki modülde kanser şüphesi veya tespit edilmiş bir tiroid kanseri vardır.
• Tiroid ameliyatı günümüzde genel anestezi altında açık ve kapalı olarak yapılmaktadır. Nodüllerin küçük olduğu hastalarda TOETVA ameliyatı, yani ağızın içinden girilerek yapılan tiroid ameliyatı gerçekleştirilir. Bu ameliyatta boyunda her hangi bir iz oluşmaz ve hasta 2-3 gün içinde taburcu edilir.
• Klasik olarak büyük nodül veya tiroid kanseri için yapılan açık tiroid ameliyatında ise boyun alt kısımdan yaklaşık 7-8 cm kadar açılır ve tiroid bezi ameliyatı yapılır.
• Tiroid bezi ameliyatı sonrasında iki gün hastanede kalan hasta sonrasında evine gönderilir ve tam iyileşme süresi yaklaşık 1 hafta ile 10 gün arasındadır.
• Tiroid ameliyatı sonrasında ses kısıklığı ve kalsiyum düşüklüğü gibi sorunlar nadir olarak yaşanabilir ve hemen tamamı geçici olan bu sorunlar kısa sürede düzelir. %1’den düşük oranda kalıcı olabilen bu sorunlar nedeni ile tiroid ameliyatından bir çok hasta çekinmektedir.
• Tiroid ameliyatı sonrasında boğazda özellikle yutkunma sırasında 1-2 gün süren ağrı olabilir, bu yakınmanın hafifletilmesi için hastaya özel pastiller çiğnetilir.
• Tiroid ameliyatı sonrasında baş ağrısı nadirende olsa yaşanabilir. Bu ağrının nedeni ameliyat sonrası ortaya çıkabilen tiroid hormonu azlığıdır.

 TİROİD HORMONLARI NEDİR?

• Tiroid hormonları, tiroid bezinde üretilen hormonlardır. T3 ve T4 olarak isimlendirilir. Tiroid bezinin bu hormonları üretmesi ise, beyinden salgılanan TSH isimli bir hormon tarafından kontrol edilir.
• Tiroid hormonlarının laboratuvar analizinde hormonların serbest miktarı ve TSH değerine bakılır. Kanda bakılan düzeylerine göre hastaya tanı konulur ve tedavi edilir.
• Tiroid bezinin az çalıştığı, hipotiroidi (Hashimoto) hastalığında TSH yüksek, serbest T3 ve T4 düşük olduğu tespit edilir.
• Tiroid bezinin aşırı çalıştığı hipertiroidi hastalığında ise, TSH düşük, serbest T3 ve T4 yüksek olarak ölçülür.

 TİROİD NODÜLÜ NEDİR?

Tiroid  nodülleri, tiroid bezi içinde oluşan küçük yumrulardır ve toplumda, her 100 kişiden 4’ünden görülür. Kadınlarda daha sıktır. Tek başına tiroid bezinin içinde bulunabildiği gibi bazen birden fazla sayıda olabilir. Muayenede el ile değerlendirilen nodüller genellikle 2cm’den büyük olanlardır. Ultrason ile görüntülendiklerinde milimetrik boyutta olanlar dahi tespit edilebilmektedir.

HANGİ TİROİD NODÜLLERİ ÖNEMLİDİR?

Tiroid modüllerinin muayene bulguları ve ultrason ile incelendiğinde tespit edilen özelliklerine göre önemli olup olmadıklarına karar verilir. Şüpheli durumlarda ince iğne ile biyopsi yapılır.

TİORİD BEZİ İNCE İĞNE ASPİTASYON BİYOPSİSİ NEDİR?

Tiroid bezinin içinde şüpheli bir durum varsa, özel bir iğne ile lokal anestezi yapılarak biyopsi yapılır. Alınan doku örneği patoloji laboratuarında incelenir. Hangi tür hücrelerin olduğuna mikroskopta bakılır.

GUATR NEDİR?

Tiroid bezinin büyümesine guatr denir. Bilinen guatr yapan en sık iki hastalık, Grave’s hastalığı, toksik multinodüler guatr (Zehirli Guatr) hastalığıdır.

GUATR BELİRTİLERİ NELERDİR?

Guatr belirtileri öncelikle çarpıntı, sinirlilik, tansiyon yüksekliği, adetlerde düzensizlik ve boyunda tiroid bezinde farkedilir bir büyümedir. Bununla birlikte saçlarda değişiklik, deride incelme ve kızarıklık ile sıcağa tahammülsüzlük diğer önemli belirtilerdir.

Aslında bu bulgular diğer bir çok hastalıkta da gözükebilir ve hastalar “acaba guatr hastası mı oldum?” diye düşünebilir. Lakin unutumamalıdır ki, guatr hastalığının tanısını hasta değil hekim koyar.

GUATR NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Guatr hastalığının tedavisinde birden fazla tedavi yöntemi mevcuttur. Erken yaşta tespit edilen hastalarda ameliyat önerilmektedir. İleri yaştaki hastalarda ise ilaç ile tedavi etmek geleneksel bir yaklaşımdır. Ancak hastanın yaşından bağımsız olarak, ilaç ile tedavide başarısızlıkta bir ameliyat gerekçesidir.

GUART AMELİYATI NEDİR?

Guatr ameliyatı, boyundan yapılan bir ameliyattır ve amaç tiroid bezinin tamamının alınmasıdır. Böylelikle hasta, tiroid bezinin aşırı çalışması sonucu oluşan hormonal tablonun yıkıcı etkilerinden korunur. Ameliyat genel anestezi altında klasik olarak boyun alt kısmından 7-8 cm’lik bir kesi ile yapılır. Bu ameliyat sonrasında hasta 2 gün hastanede yatar ve iyileşme süresi 1 hafta ile 10 gün arasındadır.

TİROİD KANSERİ NEDİR ve NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Genellikle tiroid bezinde belirlenen bir nodülün incelenmesi, iğne biyopsisi yapılması neticesinde tanı konulur. Tüm kanserlerin içinde sadece %1’i tiroid kanseridir. Hastaların çoğu boyunda ele gelen bir şişlik nedeni ile başvurur. Tiroid kanserinin tedavisi cerrahidir ve tiroid bezi tamamen ameliyat ile alınır. Bazı özel tip tiroid kanserlerinde tiroid bezine komşu olan lenf bezlerini de almak gerekebilir.

Tiroid kanseri ameliyatı sonrasında bezi hastalarda radyoaktif iyot tedavisi (Şua verilmesi) gerekebilir. Genellikle ameliyat sonrası yapılan iyot tarama testleri bu kararın verilmesinde yardımcı olur.

TİROİD KANSERİ AMELİYATI SONRASI NELER YAPILMALIDIR?

Tiroid kanseri ameliyatı sonrasında Tg ve Anti-Tg kan seviyesine bakılmalıdır. İlk yıl 6 ayda bir bu tetkik yapıldıktan sonra yıllık kontroller yapılır. Bazı özel durumlarda sintigrafi ile kontroller yapılmalıdır.